สำนวนอเมริกันในหมวดอักษร “C” (ต่อ) # 31-06

สำนวนอเมริกันในหมวดอักษร “C” (ต่อ)

“CATCH” เท่าที่ได้ผ่านไปแล้วในสองสัปดาห์ก่อนนั้น ผู้เขียนได้แนะนำการใช้คำนี้ในประโยคต่าง ๆ ที่เป็นคำกริยาและคำนามไปบ้างแล้วพอสมควร และนอกจากนั้นแล้ว ยังมีการใช้คำว่า “catch” นี้เป็นคำนามในความหมายที่น่าสนใจเป็นอย่างยิ่งอีกมากมายหลายรูปแบบ กล่าวคือ
“Catch-all” หรือ “Catchall” ซึ่งคำนี้ในภาษาอังกฤษอเมริกันมักนิยมใช้กันเมื่อหมายถึงภาชนะหรือที่เก็บข้าวของประเภทสิ่งละอันพันละน้อยทั่วไป ในความหมายของคำที่เป็น “รูปธรรม” (สิ่งที่สามารถรู้ได้ด้วยสัมผัส) และเมื่อใช้เป็นคำนามก็ต้องมี “A” หรือ “The” นำหน้าตามหลักไวยากรณ์ อีกทั้งเมื่อได้เอ่ยถึงคำนี้ซึ่งเป็นภาษาอังกฤษขึ้นมาแล้ว ก็ทำให้ต้องนึกไปถึงสำนวนไทยที่ว่า “กระโถนท้องพระโรง” แต่ความหมายผิดกันอยู่ที่ว่า ถ้าเรากล่าวถึงกระโถนท้องพระโรงครั้งใด เราหมายถึงใครผู้น่าสงสารคนหนึ่งซึ่งมักจะเป้าหมายแห่งการต้องตำหนิในลักษณะที่ว่า อะไรไม่ดีก็ต้องมาลงที่เขา โดนรุมโดนด่าอยู่คนเดียว เปรียบเสมือนกระโถนใบใหญ่ในห้องโถงซึ่งใคร ๆ ก็บ้วนสิ่งปฏิกูลลงที่นั่น
ในบรรดานานาประเทศซึ่งมีประวัติ มีความเป็นมา มีภาษา และศิลปะอารยะธรรมของตนเองที่น่าภาคภูมิใจต่อเนื่องกันมาเป็นเวลานับถึงพันปีหรือกว่านั้น ก็ย่อมมีคำสำนวน และใช่ว่าจะพออยู่เพียงแค่นั้น ยังมีท่วงทีในการใช้ภาษาแบบที่เรียกว่า “สำบัดสำนวน” อันหมายถึงการพูดเล่นลิ้นไปต่างๆ นานา ซึ่งบางครั้งก็อาจทำให้ผู้ฟังเกิดโมโห หรือ “น้ำโห” ขึ้นมาได้เหมือนกัน อย่างไรก็ตาม สำนวนไทยที่แฝงไว้ด้วยความหมายอันลึกซึ้งในทำนองให้สติและสอนใจ พร้อมทั้งยังสามารถสะท้อนไปถึงเทือกเถาเหล่ากอ ตลอดจนระดับการศึกษาและความเป็นมาจากอดีตถึงปัจจุบันของผู้พูด ผู้ฟัง นั้น สำนวนไทยแสนดี มีค่าทางภาษามหาศาลเช่นที่ว่ามานี้ มีอยู่มากมายหลายกระบุงโกย หากแต่ขณะที่วันคืนผ่านไปในทุกวันนี้ สำนวนไทยดี ๆ ของเราส่วนมากดูเหมือนร่อยหรอในด้านจำนวนผู้ใช้ และจะหาผู้ใช้และผู้ที่ฟังแล้วเข้าใจได้นั้นยากเข้าทุกที ๆ จนแทบจะกล่าวได้ว่าเป็นภาษาที่กำลังจะตายหรือล้มหายสาบสูญสิ้นไปจากสารบบอย่างน่าเสียดายจริง ๆ
“Catch-as-catch-can” อย่าได้แปลกใจไปเลยถ้าจะบอกว่า ในภาษามะกันถือว่าวลีนี้เป็นคำคุณศัพท์ประเภทที่ใช้นำหน้าคำนาม และเป็นสำนวนที่แปลว่า “คว้าอะไรได้ก็เอาไว้ก่อนเพื่อประโยชน์หรือความได้เปรียบเฉพาะหน้า หรือฉวยโอกาสอะไรที่เกิดขึ้นอย่างที่ไม่คาดฝันมาก่อนนั้นได้ก็เอาเลย” ทั้งนี้พวกอังกฤษมะกันเองได้ให้คำอธิบายในภาษาของเขาไว้ว่า “Doing something by whatever way that is possible; using any mean or method.” ตัวอย่างการใช้สำนวนนี้ก็เช่นว่า “We ran out of paper for the photocopier; it was catch-as-catch-can, so we used company stationery instead.” คือ “เราใช้กระดาษเฉพาะสำหรับเครื่องอัดรูปไปจนเกลี้ยงเสียก่อนแล้ว เกิดความจำเป็นกระทันหันบังคับให้คว้าอะไรได้ก็ต้องเอา ก็เลยต้องใช้กระดาษสำหรับงานขีดเขียนทั่วไปของบริษัทอย่างโมเมแทนไปก่อน”

คารม-คม-ระคาย (Quips & quotes)
• It’s impossible to win an argument with an ignorant man. ไอ้ที่จะโต้เถียงกับคนโง่ ๆ นั้น มีแต่เสียเวลาลูกเดียว เพราะไม่มีทางชนะหรอก
• A lot of trouble is caused by combining a narrow mind with a wide mouth. เรื่องยุ่งยากต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นนั้นมักจะเป็นการผสมโรงกันระหว่างจิตใจที่คับแคบ และปากที่กว้างเป็นกระโถนปากแตรนั่นแหละ

ขอให้อยู่เย็นเป็นสุข